İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi - iisbf@gelisim.edu.tr

Lojistik Yönetimi (İngilizce)








 Covid-19 Tecrübesizlik


Covid-19 ve bu konudaki tecrübesizlik uygulanan politikaların birbirinden farklı ve değişken olmasına sebebiyet veriyor.


Cranfield, John,. (2020) makalesinde Covid-19 gibi bir olayın 100 yıldır yaşanmadığını ve pandeminin yaşanan ilk "siyah kuğu" olmadığını belirtmiştir. Bundan öncesinde Sars 2003, 9/11 olayları, 2008 finansal krizi gibi benzer siyah kuğu olaylarının yaşanmasının yanında, Covid-19 hızlı bulaşıcılığı ve ekonomide ve ticarette kapanmalara sebep olması açısından bu olaylardan farklıdır. "Siyah Kuğu" olarak adlandırılan teori olasılıklar konusunda çalışmalar yapan deneme yazarı Nassim Taleb'in 2007 yılında yazdığı kitaptan çıkmıştır. Taleb, Avustralya'nın fethinden önce insanların bütün kuğuların beyaz olduğunu sanması fetihten sonra ise siyah kuğulara rastlaması ile hiç muhtemel görünmeyen bir olayın da yaşanabileceğini belirtir.


Elbette her siyah kuğu olayının bir diğerinden farkı vardır. Öyle ki covid-19 beklenmedik bir olay olmasının yanında küresel çapta sonuçları olan bir olaydır. Günümüzde Covid 19'un sonuçlarıyla baş edebilmek için çeşitli önlem mekanizmaları geliştirilmekte ve bu mekanizmalar ülkeler ve hatta bölgeler arasında bile değişebilmektedir. Pandeminin bu dinamiği kendisi hakkında önceden yaşanmış bir deneyim olmadığından kaynaklanır. Bu da siyah kuğu teorisine vurgu yapar.

Pandemiyle birlikte ortaya çıkan yeni bir politika yaklaşımına "virüs öncesi toplu taşıma araçlarının kullanımının teşvik edilmesi virüs döneminde ise bunun tam tersinin istenmesi" örnek verilebilir. Bununla birlikte sosyal izole ortamının sağlanması gibi virüs döneminin başlangıcından beri değişmeyen politikalar da vardır. Virüs konusunda nasıl politikalar izleneceği sağlık kuruluşlarının yönlendirmeleri, ülkenin ekonomik kaygıları, virüsün bölgedeki kuvveti, toplumsal yapı gibi değişkenlere bağlı olarak değişiyor. Sürekli değişken yönergeler ise sektörleri de olumsuz etkiliyor. Örneğin, restoranlar bu dönemde sürekli, kapanma, kısmi müşteri kabulü, eve sipariş, çalışma saatleri gibi konularda farklı uygulamalara tabii oldu. Turizm sektörü sürekli kapanıp açılan sınırlardan seyahat kısıtlamalarından mustarip oldu. Karayolu taşımacılık firmaları testlerden, zorunlu karantinalardan veya değişen gümrük geçiş prosedürlerinden etkilendi. İşte görüldüğü gibi deneyimsizlik ve virüsün yapısı değişkenliğe ve hatta ülkeler arası koordinesizliğe sebep olmuş durumda. Virüsün etkilerinin zayıflatılması adına bu değişkenliklerin bundan sonra da devam edeceği öngörülebilir.