İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi - iisbf@gelisim.edu.tr

Psikoloji








 Hava kirliliği Alzheimer’a neden oluyor olabilir mi?


Alzheimer yaşlı insanlardaki bunamanın en yaygın sebebi olup, bilişsel fonksiyonları yıkıcı etkiyle devam eden ve sonunda ölüme kadar götüren bir hastalıktır (Cummings ve Cole,2002). Alzheimer’in dünyadaki sıklığı 65 yaş üstü için %3-11 arasında değişmekle birlikte 85 yaş üstünde %20-47’ye kadar çıkmaktadır (Torun ve Şalva,2012). Bu durumdan hareketle yaş ortalamasının artmasını Alzheimer için bir risk etkeni olduğunu söyleyebiliriz.



Alzheimer’a neden olabilecek faktörler bilim dünyasında hep tartışma konusu olmuştur ve üzerindeki ihtilaflar hiç kalkmamıştır. Bunlardan en bilinen sebepler alüminyum, çinko, çeşitli virüsler ve yemeklerdeki toksinlerdi. Alüminyum ile ilgili hem neden olduğu hem de bir ilgisi olmadığı konusunda çokça yayın yapılırken, çinkoda durum daha farklıydı. Çok az çinkonun Alzheimer’a sebep olabileceği de söylendi çok fazla çinkonun da (Melinosky,2021). Bütün bu tartışmalar sürerken İngiltere’de yapılan bir çalışma Alzheimer ve hava kirliliği arasında pozitif bir korelasyon buldu. Çalışma için 50-79 yaş arası daha önce bunama tanısı almamış hastaların 2006 ve 2010 arasındaki sağlık verileri kullanıldı. Bu hastalardan %1.7 sine izlem sırasında Alzheimer’ın da arasında bulunduğu çeşitli bunama rahatsızlıkları tanısı kondu. Bu hastaların yaşadığı bölge hesaba katılarak yapılan analizler sonucunda hava kirliliği ve bunama arasında pozitif bir bağlantı bulundu (Carey ve ark.,2018).
 
 
 
Kaynakça
 
Carey, I. M., Anderson, H. R., Atkinson, R. W., Beevers, S. D., Cook, D. G., Strachan, D. P., ... & Kelly, F. J. (2018). Are noise and air pollution related to the incidence of dementia? A cohort study in London, England. BMJ open8(9), e022404.
Cummings JL, Cole G. Alzheimer Disease. JAMA. 2002;287(18):2335–2338. doi:10.1001/jama.287.18.2335
Melinosky, C. (2021, January 19). Controversial claims about the causes of alzheimer's disease. WebMD. Retrieved September 9, 2021, from https://www.webmd.com/alzheimers/guide/controversial-claims-risk-factors.
 
Torun, S. D., & Şalva, T. (2012). Alzheimer Hastalığının Sosyoekonomik Yükü. Türkiye Klinikleri Journal of Neurology Special Topics5(3), 94-96.