Bununla birlikte, ekonomik gerekçelerle pek çok ülkenin salgınla mücadele kapsamında aldığı sıkı önlemleri gevşetmeye başlattığı görülmektedir. Bu açmazdan çıkışın anahtarı olarak görülen aşı geliştirme çalışmaları, bugün aynı anda birçok ülkede yürütülmektedir.
Aşı denemelerinin sonuçları umut verici olsa da, “aşı milliyetçiliği” meselesi uluslararası toplumda yeni bir kaygı unsuru haline dönüşmüştür. Gelişmiş ülkelerin Covid-19 aşısı için ilaç firmalarıyla sözleşme yaparak aşıyı kendi vatandaşlarına ulaştırma çabaları, az gelişmiş ve yoksul ülkelerin aşıya ulaşması ve adil dağıtım meselesini gündeme getirmiştir.
Ekim 2020’de yayımladığı “Covid-19 ve Aşı Milliyetçiliğinin Maliyeti” başlıklı raporda, aşı milliyetçiliğinin uluslararası ekonomi üzerinde nasıl etkiler oluşturacağını konu alan RAND Avrupa, adil dağıtımın gerçekleştirilememesi durumunda uluslararası ekonominin bundan ciddi zarar göreceğini öne sürmektedir. Söz konusu rapora göre;
-Aşı milliyetçiliği sonucu adil dağıtım sağlanamazsa bunun küresel ekonomiye maliyeti
yıllık 1,2 trilyon doların üzerinde olacaktır.
-En yoksul ülkelerin dahi aşıya erişememesinin dünyaya yıllık maliyeti 153 milyar dolardır.
-Aşı bulunmadığı sürece, salgının küresel maliyetinin ve ekonomik etkisinin yıllık 3.4 trilyon dolar civarında olacağı tahmin edilmektedir.
-Yalnızca bir ülke veya bölge (ABD, İngiltere, AB, Çin, Hindistan veya Rusya gibi) aşıya sahip olursa, o ülkenin ekonomisi önemli ölçüde iyileşecektir. Fakat orta ve düşük gelirli ülkelerden gelen düşük dış talep nedeniyle ekonomik faaliyetler yine de olumsuz etkilenecektir.
Bu bulgular ışığında RAND Europe şu hususlara dikkat çekmektedir:
- Küresel rekabet veya aşı milliyetçiliği Covid-19 aşısının en çok ihtiyacı olanlara ulaştırılmasını engelleyebilir.
- Aşı geliştirmeye ve adil dağıtıma yatırım yapmak, uzun vadede ekonomik anlamda faydalı olacaktır.
- Aşıların uluslararası paylaşımını teşvik etmek için, aşı geliştirme ve dağıtımını kapsayan uygulanabilir sistemlere ihtiyaç vardır ve bunlar kurulacak uluslararası forumlar tarafından yönetilmelidir.
-Aşı dağıtımını desteklemeye yönelik uluslararası çabanın uzun vadede sürdürülmesi gerekmektedir.
Kaynak: RAND Corporation, https://www.rand.org/randeurope/research/projects/cost-of-covid19-vaccine-nationalism.html
