Hukukun Üstünlüğü Sürdürülebilir Kalkınma Üzerinde Etkili mi? E-7 Ülkeleri Üzerine Bir Araştırma
Başak Özarslan Doğan
ÖZ
Hukukun üstünlüğü kavramıyla bir toplumdaki veya ülkedeki kişi ile kurumların hukuka bağlı olduğu, hiç kimsenin hukuk kurallarının üstünde yer alamayacağı ve uyuşmazlıkların çözümünde hukuk kurallarının esas alınacağı ifade edilmektedir. Sürdürülebilir bir kalkınma içinse hukukun üstünlüğünün tesis edilmesi gerekir. Nitekim Birleşmiş Milletler sürdürülebilir kalkınma hedefleri arasında hukukun üstünlüğüne de yer verilmiştir. Birleşmiş Milletler, hukukun üstünlüğünü sağlamak amacıyla ulusal ve uluslararası düzeylerde hukukun üstünlüğünü teşvik edilmesi, herkesin adalete eşit erişimini sağlanması, ayrımcı olmayan kanunların düzenlenmesi, şeffaf ve hesap verebilir kurumların oluşturulması, rüşvet, yolsuzluk ve kara parayla mücadele ile çeşitli suçların önlenmesini sağlanması yönünde hedefler oluşturmuştur. Bu çalışmada, E-7 ülkelerinde hukukun üstünlüğünün sürdürülebilir kalkınmada ne kadar etkili olduğunu ampirik olarak araştırılması hedeflenmiştir. Bu bağlamda hukukun üstünlüğü ve sürdürülebilir kalkınma ilişkisi 2002-2019 yılları arasındaki verileri içeren panel veri seti ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ampirik tahmin stratejisinde, Parks-Kmenta Tahmincisi yönteminden yararlanılmıştır. Tahmin sonuçları, hukukun üstünlüğünün sürdürülebilir kalkınma üzerinde olumlu ve istatistiksel olarak anlamlı olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, GSYİH, doğrudan yabancı yatırım değişkenlerinin de sürdürülebilir kalkınma üzerinde pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi olduğu bulgusuna ulaşılırken, nüfus artışı değişkeninin sürdürülebilir kalkınma üzerindeki etkisi ise istatistiki olarak anlamlı olmakla birlikte negatiftir.
Anahtar Kelimeler: Hukukun Üstünlüğü, Panel Veri, Sürdürülebilir Kalkınma
