17 Mart 2021 Çarşamba
Para Savaşları
Para savaşları, dünyanın önde gelen ekonomileri arasında gerçekleşmektedir ve yeni bir kavram değil.
Ekonomist Robinson (1937), 1930'lardaki benzer durumu açıklamak için mevcut politikaları "komşu dilenci" kavramı olarak tanımlamış, bir kart oyunundan ilham aldığı söylenmektedir. Bu oyuna göre kazanan varsa mutlaka kaybeden vardır. Ekonomik açıdan “komşu dilenci” politikası; bir ülkenin ekonomideki enflasyon, ödemeler dengesi, işsizlik gibi sorunları çözmek için ithalat kısıtlamaları ve döviz kuru politikaları uyguladığı ülkelere karşı uyguladığı bir politikadır.
Bu politikanın temel argümanı, yerli paranın yabancı para karşısında devalüe (değer kaybı) edilmesidir. Değeri yabancı para birimleri karşısında değer kaybeden yerli para, ihracatı daha ucuz, ithalatı pahalı hale getiriyor. Bu durumda ihracat artarken ithalat azalır. Dolayısıyla bu politikayı uygulayan ülkenin istihdam oranında ve gelirinde artış var. Sonuç olarak, politika uygulaması bir ülke için olumluyken diğer ülkelere zarar verir. Çünkü diğer ülkelerin ihracatındaki düşüşün bir sonucu olarak ülkenin paranın değerinin devalüasyonu. Bu durumda diğer ülkeler daha önce ürettikleri malları daha ucuza, yerli parasını devalüe ederek almaya başladıkları için kendi üretimini durdururlar ve dış ticaretleri açık verir.
Küresel krizin ardından düşen talep, rekabetçi döviz kuru politikaları tartışmalarını yeniden canlandırdı. Küresel finansal krizle birlikte durgunlaşmaya başlayan ülkeler, durgunluktan kurtulmak için birbirlerinin dış açıklarını ve fazlasını suçladılar ve karşılıklı olarak birbirlerine karşı çıktılar. Bu önde gelen ülkeler ABD, AB, Japonya ve Çin geçtiğimiz yıllarda paralarında değer kayıpları oluşturarak bu savaşta yer aldılar. Aslında bu dört aktör arasında mübadele savaşının çıkmasının nedeni, hem dünyanın en büyük ekonomileri hem de birbirlerinin en büyük dış ticaret ortakları olmalarıdır (Bircan, 2016). Günümüzde para savaşları çok sıcak olmasa da hala devletler için para önemli bir silah olarak ellerinde. Kripto paralarda nasıl bir savaş bekliyor, onu da yaşayarak göreceğiz.
Dr. Öğr. Üyesi Orhan Özaydın, CMA
Kaynaklar;
O. Özaydın, (2019) “Turkey Foreign Trade Interaction with Cross Exchange Rates: Beneath the Currency Wars”, Journal of International Trade, Logistics and Law, e-ISSN 2149-9748, Vol. 5, Num. 2, p.59-69, 2019.
Bircan, B. (2016). Kur Savaşlarının Gelişimi ve Kur Savaşları Perspektifinden Türkiye. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Doktora Tezi).
Robinson, J. (1937). Beggar-my-neighbour remedies for unemployment. In In Essays in the Theory of Employment (pp. 210-230). London: Macmillan.
