İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi - iisbf@gelisim.edu.tr

Ekonomi ve Finans (İngilizce)








 KLASİK PARA TARİHE Mİ KARIŞIYOR?


Son günlerde dünyanın ilgi odağı haline gelen digital paralar, cüzdanlarımızın olmadığı, ATM’ye gitmediğimiz bir dünyanın çok yakınımızda olduğunu işaret ediyor.


Son günlerde dünyanın ilgi odağı haline gelen digital paralar, cüzdanlarımızın olmadığı, ATM’ye gitmediğimiz bir dünyanın çok yakınımızda olduğunu işaret ediyor.
Elektronikleşen dünyada cebimizde para taşımadan işlemleri yapabilmek digital para sayesinde artık mümkün. Digital para aslında yeni olan bir kavram değil. Türkiye dahil 63 ülkenin merkez bankası 2019 yılında bu konu hakkında çalışmalar yaptı ancak bu düşünceyi ilk kez Çin gerçek hayata taşımaya başarabildi.
Çin 2014 yılından beri digital para ile ilgili önemli çalışmalar yapmaktaydı. Şimdi ise Çin dört şehrinde (Shenzhen, Suzhou, Chengdu ve Xiong'an) Merkezileştirilmiş Banka Dijital Para Birimi veya CBDC'nin kullanımını başlattı ve digital paranın kullanımının daha da genişlemesi için özel şirketlerle görüşüyor. Çin'in en büyük taksi programı (Çin'in Uber'i) Didi Chuxing ve yemek dağıtım şirketi olan Meituan Dianping bu şirketler arasında. Digital paranın yaygınlaşmasıyla ilgili alınan kararlar arasında gelecekte memur maaşlarının digital para ile ödenmesi de yer almakta. Dolayısıyla digital paralar artık hayatımızın içinde yer almaya başlıyor.
Dünyanın dört bir yanında ülkeler dijital para birimlerini araştırıyor ve geliştiriyor. Başka bir deyişle, birçok ülke kağıt paralarını ve ekonomiyi dijitalleştirmek için çalışmalar başlattı. The Block tarafından yapılan son araştırmaya göre, en az 18 ülkenin digital para konusunda çalışmalar yapmakta.

Kaynak: https://coingeek.com/central-bank-digital-currencies-what-are-the-benefits-of-digital-money/ (Erişim Tarihi: 30.09.2020)
Öte yandan,digital para biriminin gelecekte gerçekten başarılı olup olmayacağı da endişe konusu. Peki digital paranın avantajları nelerdir? Alıştığımız klasik para varken neden digital paraya ihtiyaç duyuldu?
  • Digital paranın temel avantajlarından biri yapılan işlemdeki tüm bilgilerin miktar,gönderen ve gönderim yeri ile sınırlı olmasıdır. Dolayısıyla   kişisel veriler yer almadığı için müşterilerin gizliliği korunur.
  • Yüksek düzeyde erişilebilirlik avantajını sağlar. Digital parayı kullanmak için internet bağlantısına sahip olmak yeterlidir.
  • Uluslararası çapta kullanım avantajına sahiptir.
  • İşletmeler için müşterilerin güven duygusunun artmasını sağlar. Çünkü müşteriler ödeme yapmak için kredi kartı numarası değil sadece geçici şifrelenmiş bir kod ile güvenle alışveriş yapabilirler.
  • Devlet açısından kayıtdışı ekonomi ile mücadele konusunda devletin elini güçlendirmede önemli bir rol üstlenir.
  • Verimlilik etkisine sahiptir. Kağıt parayı dijital hale getirdiğinizde, ödeme yapmak için artık cüzdanınızla nakit paranıza veya madeni paralarınıza ulaşmak zorunda kalmazsınız. Bunun yerine, tüketiciden tüccara yapılan işlem için bir düğmeye dokunmak yeterli olur. Kullanım kolaylığı ve hızın ötesinde, dijital para kağıt paradan çok daha şeffaftır ve bu nedenle işletmeler için önemli bir avantaj olabilir.
  • Digital para dünyanın bir diğer ucuna bile kolaylıkla transfer edilebilir.Bu ise işlem kolaylığı sağlar.
  • Hijyen açısından paraların günümüzün vebası koronavirüsünü taşıma riski digital paralarla azalmış olacağı için sağlık açısından da önemli avantaj sağlamaktadır.
  • Digital paraların tarihleri bulunmaktadır. Böylece tasarruf yapmak da mümkün hale gelmektedir.
  • Yüksek işlem hızı olanağı sağlamaktadır. Ödeme, alım-satım işlemlerinin süresinin kısalması ve işlem kolaylığı avantajı sağlanmış olacaktır.
  • Digital paralar kripto paralardan farklı olarak merkez bankaları desteklidir.Bu nedenle güvenilirdir.
  • Uluslararası güç ve terör örgütlerinin büyük miktarlarda yapmış oldukları transferler digital para sayesinde engellenebilir.Paranın takip edilmesiyle suçlulara kolayca ulaşma olanağı sağlar.
  • Güvenlik riski normal paralara göre daha azdır.
Özetle, yeni olan her şeye olduğu gibi digital paraya tereddütle yaklaşsak da, digital paranın pek çok avantajı bulunmakta. Özellikle klasik paraların koronavirüsü taşıma olasılığı digital paraya geçişi daha da hızlandırıyor. Bunun yanı sıra güvenlik, işlem kolaylığı, kayıtdışı ekonomiyi ve yolsuzluğu engelleme gibi pek çok önemli avantajları bulunan digital para ile birlikte, elektronikleşen dünyamızda klasik paranın önemi gittikçe azalmakta ve şu an kullandığımız madeni paralar ve kağıt paralar tarihe karışacak gibi görünüyor.
 
                                                         İstanbul Gelişim Üniversitesi Ekonomi ve Finans Bölümü
                                                                                            Arş. Gör. Burçin ÇAKIR