Küresel ticaret artık yalnızca gümrük vergileri veya jeopolitik gerilimlerden değil, aynı zamanda politika belirsizliğinden etkileniyor. Bu durum maliyetleri artırıyor, piyasaları sarsıyor ve en çok gelişmekte olan ülkeleri vuruyor.
UNCTAD’ın yayımladığı Küresel Ticaret Güncellemesi, belirsizliğin maliyetleri yükselttiğini, finansal piyasaları istikrarsızlaştırdığını ve ülkeler arasındaki farkları derinleştirdiğini ortaya koyuyor.
2025’in ilk çeyreğinde Ticaret Politikası Belirsizlik Endeksi rekor seviyelere ulaştı. Şirketler stok yapma, sevkiyatları değiştirme veya daha yüksek taşıma maliyetlerini üstlenme gibi zor kararlar alıyor. Belirsizlik çoğu zaman gümrük vergilerinden daha maliyetli hale geliyor. Küçük ihracatçılar ve gelişmekte olan ülkeler ise sınırlı imkânları nedeniyle en çok zarar görenler.
Belirsizlik limanların ötesinde de etkili. Döviz kurları dalgalanıyor, sermaye akışları daralıyor ve borçlanma maliyetleri yükseliyor. Bu, özellikle finansmana erişimi kısıtlı gelişmekte olan ülkelerde yatırımları azaltıyor ve mali kırılganlığı artırıyor.
En büyük zarar ise güven kaybı. Politikaların belirsiz olduğu durumlarda ülkeler tek taraflı adımlar atıyor ve bu da misillemeleri beraberinde getiriyor. Böylece tedarik zincirlerinde dalgalanma artıyor ve en kırılgan ekonomiler en çok etkileniyor.
Sonuç olarak, belirsizlik küresel ticaretin yeni “gümrük vergisi” haline geldi. Pazar çeşitliliği, güçlü ticaret anlaşmaları ve politika değişikliklerinde öngörülebilirlik, bu riskleri azaltmanın en önemli yolları olarak öne çıkıyor.
Kaynak: UNCTAD
