Sosyal Ağlara Yakalanma; “Bensiz Eğleniyorlar Mı?”

Günümüz dünyasında bireyler zamanlarının çoğunu sosyal ağlarda bilgi paylaşarak, popüler konuları takip ederek, kendi “durumlarını” güncelleyerek ve arkadaşlarınınkilerle etkileşimde bulunarak geçirebilmektedirler. Sosyal ağlardan beslenen bu sürekli güncelleme ve izleme davranışı, eksik kalma korkusu (fear of missing out [FoMO]) olarak adlandırılan yeni bir kavramın doğmasına neden olmuştur (Evren 2021).
FoMO “başkalarının kendisinin yaşayamadığı bir ödüllendirici deneyim yaşadığına dair yaygın bir endişe” ve “başkalarının yaptıklarıyla sürekli bağlantıda kalma arzusu” olarak tanımlanmaktadır (Przybylski ve ark. 2013). Öte yandan FoMO bireyin sosyal ağlardaki ödüllendirici deneyimleri kaçırma kaygısı olarak da tanımlanır (Przybylski ve ark. 2013). FoMO, başkalarının kendilerinden daha tatmin edici hayatlara sahip olabileceği endişesinden kaynaklanan bir tür sosyal kaygıdır (Can ve Satici 2019).

FoMO; sosyal medya bağımlılığı, sosyal paylaşım sitelerini kullanırken yaşanan stres düzeyi, araç kullanırken / öğrenirken cep telefonu kullanımı, sosyal medya yorgunluğu, azalmış benlik saygısı, zayıf uyku, üniversite eğitimine uyumsuzluk, akıllı telefon bağımlılığı, nörotiklik, depresyon ve kaygı gibi değişkenler ile ilişkilendirilmiştir (Can ve Satici 2019, Evren 2021, Przybylski ve ark. 2013).

Kullanıcıların, sosyal ağlarda kendi hesapları üzerinde yeni içerikler ile güncellemeler yapamaması ve arkadaşlarının yaptıklarıyla etkileşimde bulunamaması, FoMO olan bireyleri ciddi düzeyde rahatsız eder (Przybylski ve ark. 2013). FoMO olan bireyler sosyal ağlarda geçirdikleri süre dışındaki yaşamlarında sürekli yalnız hissettiklerini bildirmekte, normal yaşamdaki ilişkilerinde eksik olan sevgi ve şefkati bilgi paylaşma ve yayılmasını sağlama ile tamamlamaya çalışmaktadırlar. Bu nedenlerden ötürü FoMO olanlarda sosyal ağlara katılım özellikle çekici olabilmektedir (Evren 2021). FoMO sosyal ağların kullanımdaki artışın arkasındaki itici güç olarak değerlendirilmektedir (Przybylski ve ark. 2013). FoMO düzeyleri gençlerde ve özellikle genç erkeklerde daha yüksek bulunmaktadır. FoMO, genel yaşam memnuniyet düzeyini ve doyumunu düşürmektedir. FoMO olan bireyler, en başta toplumdan daha fazla izole bireyler olmalarına neden olan bu sosyal ağların aşırı kullanımını, yüz yüze iletişime yeğleyerek yalnızlıklarını derinleştirmektedirler.  

Kaynaklar
Can G, Satici  SA (2019) Adaptation of fear of missing out scale (FoMOs): Turkish version validity and reliability study. Psicol Reflex Crit 32:3
Evren C.  Sosyal Ağlara Yakalanma; “Bensiz Eğleniyorlar mı?” Editörler: Evren C, Altınbaş K, Pırıldar Ş, Binbay T.  Psikiyatri Günlüğü 3. Yerküre Tanıtım ve Yayıncılık Hizmetleri A.Ş., İstanbul Nisan 2021, s: 35-38.
Przybylski AK, Murayama K, DeHaan CR, Gladwell V (2013) Motivational, emotional, and behavioral correlates of fear of missing out. Comput Hum Behav 29:1841–1848.