Biyopsikososyal Model Nedir?

Biyopsikososyal yaklaşım, sağlıklı olmak veya hastalık durumlarını ele alırken biyolojik, psikolojik ve sosyal yapıların birbirlerinden ayrı düşünülemeyeceğinin temel alınmasıdır. 1,2

Biyopsikososyal model sağlık ve hastalık durumlarını bütüncül şekilde ele alarak, bunları biyolojik, psikolojik ve sosyal açılardan değerlendirmektedir. Bu modele göre hastalığın tek bir nedenine odaklanmaktan ziyade tüm faktörleri göz önünde bulundurmak esastır. Biyopsikososyal yaklaşımı klinik uygulama açısından, hastayı veya danışanı değerlendirirken hikayesini, ailesel ve sosyoekonomik durumunu, yaşam koşullarını ve eğitim durumu gibi birçok faktörü göz önünde bulundurmakla birlikte kişinin biyolojik, psikolojik ve sosyal durumlarını da bütünleşik şekilde ele alarak kişiye gerekli tedavi ve bakımın sağlanması olarak düşünebiliriz. Kısacası kişinin sahip olduğu hastalığın fizyolojik değişkenlerle bağlantılı olmasının yanı sıra sosyal ve psikolojik etkenlerin de etkili olabileceği bir durum olarak ele almak gerekir. 3

Biyopsikososyal modeli ruh sağlığı alanındaki kişilik bozuklukları üzerinde ele alacak olursak: Biyolojik değişkenlik tek başına kişilik üzerinde bir etkiye yola açabilse de mutlaka bir kişilik bozukluğuna yol açmaz. Kişinin sahip olduğu biyolojik özellikler kişilik bozukluklarının özelliğini belirleyebilir. Psikolojik risk faktörleri ise kişilik bozukluklarına yol açma olasılığını arttırmaktadır; ancak bunlar da tıpkı biyolojik faktörlerde olduğu gibi kendi başlarına bir kişilik bozukluğuna yol açmazlar. Eğer kişi diğer risk faktörlerine sahip değilse psikolojik esneklik ile uyum sağlama sürecine girebilirler. Sosyal faktörler ise biyolojik ve psikolojik faktörlerin etkilerini iyi veya kötü anlamda etkileyen bir tampon görevinde yer alabilir. Sosyal faktörler kişilik bozukluğu gelişimine karşı koruyucu bir faktör olabileceği gibi risk faktörü olarak da etki edebilirler. 4

1. AKTÜRK, H. (2019) Kısa Başlık: RUH SAĞLIĞI.
2. Oral, M. ve Tuncay, T. (2012). Ruh sağlığı alanında sosyal hizmet uzmanlarının rol ve sorumlulukları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(2), 93-114.
3. KORUCU, K. S., SÖYLEMEZ, Ş. Ç., & OKSAY, A. (2021). Biyopsikososyal Yaklaşım ve Gelişim Süreci. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(30), 689-700.
4. Paris, J. (1993). Personality disorders: A biopsychosocial model. Journal of personality disorders, 7(3), 255.