Teknolojiye yapılan büyük yatırımlar neticesinde günümüzde iletişimin dijital yollarla gerçekleştirildiğini söylemek mümkündür. Considine (2009), iletişim teknolojileri ile paralel gelişen radyo, televizyon, gazete gibi geleneksel kitle iletişim araçlarından farklı olarak yeni medyanın temsilini sağlayan internet için aktivistler tarafından birbirleriyle iletişim kurmak; belirli temalarda yapmayı planladıkları eylem ya da gösterileri örgütlemek için sıklıkla kullanıldığını ifade etmiştir. Böylece farklı aktivist grupları, daha kısa zamanda daha fazla insanla etkileşim sağlamış olmaktadır.
Direnmek, herhangi bir şeye karşı koymak ya direniş faaliyetini sürdürmektir. TDK’da “karşı koyuş, dayanış” şeklinde tanımlanan direnişin sivil, pasif gibi birden çok çeşitlerini saymak mümkündür. Dijital direniş ise dijital aktivizm, slaktivizm veya kliktivizm gibi yöntemlerle günümüzde gerçekleştirilmektedir.
Dijital Aktivizm, kişilerin, gelişen iletişim teknolojilerini kullanarak birçok konu ya da olayla ilgili görüş, düşünce, tepki ya da desteklerini ifade etmek ve onları pratiğe dökmek adına yaptıkları faaliyetleri kapsamaktadır. Bu sayede oldukça etkili, maliyeti düşük çoksesliliği temel alan mutlakçılığa yönelik bir faaliyet alanı yaratmaktadır (Uçkan, 2012). Bu faaliyet alanı kişilere dijital bir direniş ortamı sağlamaktadır.
Dijital bir direniş alanı sağlayan diğer önemli kavramlardan slaktivizm ilk defa 1995 yılında Dwight Ozard ve Fred Clark tarafından Cornerstone Festivali’nde kullanılmış ve “durduğu yerden dijital eylem destekleme” olarak tanımlanmıştır (Christensen, 2011). Tembel (slacker) ve aktivizm kelimelerinin birleştirilmesiyle ortaya çıkan bu kavram, protestolara fiziksel olarak katılmadan dijital ağda yorum yapma, paylaşımda bulunma gibi direniş faaliyeti göstermesiyle gerçekleşmektedir.
Dijital direnişin bir diğer eylem biçimi olan kliktivizm ise bazı yönleriyle slaktivizm kavramından ayrılır. Kliktivistler daha somut rakamlarla ve adımlarla, çok net hedeflerle internet temelli aksiyonlar, kampanyalar yürütmektedirler (Yegen, 2014: 90). Böylece sosyal kampanyalar ya da protestolar, dijital ancak örgütlü bir biçimde gerçekleştirilmektedir. Slaktivizm ve kliktivizm gibi aktivitelerle bireyler internette yeni bir imza kampanyası başlatabilir, herhangi bir şeyi protesto edebilir veya bir “tıklama” ile bir başka protestocuya destek olabilir.
İnternetin ve teknolojinin gelişmesi, kamusal alan konusunda da dönüşüm başlatmış; birçok iletişim faaliyetinin de dijital bir boyutta gerçekleşmesine olanak tanımıştır. Bunlardan biri olan dijital direniş ise tüm dünyada hızlı bir şekilde eylem alanı yaratmakta ve böylece şirketlerden hükümetlere yine birçok alanı etkileyebilme gücüne sahip olmaktadır.
Dr. Öğr. Üyesi Seyra Kestel
Reklamcılık Bölümü
KAYNAKÇA
Christensen, H. (2011). Political activities on the Internet: Slacktivism or political participation by other means?. First Monday, 16(2). doi:
https://dx.doi.org/10.5210/fm.v16i2.3336
Considine, S. (2009). Homepage: Internet activism and women. Field:journal, 3 (1), 133-142.
Uçkan, Ö. (2012). “Dijital aktivizm mi?” “Aktivizm mi?”. Retrived from
https://spotdergi.wordpress.com/2012/05/30/ dijital-aktivizm-mi-aktivizm-mi/
Yegen, C. (2014). Bir dijital aktivizm biçimi olarak Slaktivizm: Change.org örneği. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 8, 84-108. Retrieved from
https://dergipark.gov.tr/ktuiad/issue/10315/126536
