Film Önerisi: Asi Gençlik (Rebel Without a Cause)

Rebel Without a Cause filmi üzerine yazdığı “Ajax or the cid?” eleştirisinde Eric Rohmer, filmi beş akta bölerek inceliyor. Bu dramanın ruhunu Nick Ray’in daha önceki filmlerine benzettiğini, filmdeki bazı durumların önceki filmleriyle fazlasıyla belirgin benzeşmeler içerdiğini dile getiriyor. Bu bağlamda bulduğu benzerliklerden bazılarını örnek gösteriyor. Bunlardan biri; Natalie Wood’un Judy karakterinin yaş farkına rağmen Johnny Guitar filmindeki Joan Crawford’dan çok da farklı olmaması. Hatta Rohmer bu tespitini daha da ileri taşıyarak Ray’in filmlerindeki istisnasız tüm ana kadın kahramanların (Cathy O'Donnell, Gloria Grahame, Susan Hayward, Ida Lupino, Viveca Lindfors, Natalie Wood, Joan Crawford) ilginç bir şekilde fiziksel görünüş ve aura olarak da benzeştiklerini dile getiriyor.

Rohmer, Nicholas Ray’i şiddetin şairi (the poet of violence) olduğu kadar belki aşkın da tek şairi (the only poet of love) olarak niteliyor. Diğer çoğu sinemacı gibi tutkuyu değil iki insanı birbirine kenetleyen gizemli bir yakınlığı çok iyi aktarabilen bir yönetmen olduğunu söylüyor. Tüm bu doğallık hissinin yanı sıra arka plandaki harmoninin siyah beyaz filmlerinde dahi görülebildiğini de ekliyor. Ray’in bunu bir koloristten ve hatta bir plastik sanatçıdan bile daha başarılı yapabildiğini dile getiriyor.

Asi gençlik filmi yönetmenlik, sanat yönetimi, oyunculuklar ve daha birçok açıdan başarılı bir film. Johnny Guitar filminden sonra bunu izlemek Ray’in neden auteur yönetmen olarak anıldığına ilişkin, ona has unsurları daha net görebilmek adına oldukça faydalı bir izleme deneyimi sunuyor. Tek olumsuz eleştiri senaryosuna ilişkin olabilir. Senaryodaki çatışmalar oldukça başarılı olmakla birlikte bazı noktalarda filmin genel ruhu içerisinde absürd kaçabilecek bazı detaylar içeriyor. Bunu söylerken de bunların çekildiği döneme has problemler olduğunu gözden kaçırmamak gerek elbette. Jim’in ailesiyle ve arkadaş çevresiyle yaşadığı çatışma oldukça güzel işlenmiş. Örnek vermem gerekirse, Jim ve Judy’nin erkek arkadaşının bıçakla yaptıkları düelloyu söyleyebilirim. İnanılmaz düzeyde gerilimi yüksek, heyecan verici bir sahne kompozisyonu vardı karşımızda. Bunun yanı sıra James Dean’in yarıştığı çocuk öldükten sonra ailesiyle yaptığı son tartışma sahnesi de fazlasıyla etkileyiciydi. O sahne, kamera hareketleri ve açılarının çok başarılı tespit edilip uygulanmış olmasının yanı sıra mekân kullanımı açısından da geleceğin yönetmenlerine ders niteliğinde bir sahnedir demek yanlış olmayacaktır. Kaldı ki Asi Gençlik filmi Nick Ray’in kendine has ustalıklı yönetmenliği, oyuncu yönetimi, kamera açıları ve hareketleri, sahne kompozisyonları ve daha birçok unsuruyla kendisinden sonraki birçok yönetmene ilham olmuş ve olmaya da devam etmektedir.