Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan Şiir Dünyadan İbaret, Nâzım Hikmet’in şiirini ve çok yönlü sanatçı kimliğini edebî, tarihsel ve toplumsal bağlamlarıyla yeniden ele almayı hedefleyen kapsamlı bir akademik derleme olarak okurla buluştu. Olcay Akyıldız ve Murat Gülsoy’un editörlüğünü üstlendiği kitap, Boğaziçi Üniversitesi Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Araştırma Merkezi’nin uzun yıllara dayanan sempozyum ve konferans serilerinden beslenen yazılardan oluşuyor.
2015 yılında düzenlenen uluslararası “Vakitleri Yakalamak İstiyorum: Dünden Yarına Nâzım Hikmet Sempozyumu” ile temelleri atılan bu çalışmada, şairin edebiyatı yalnızca ideolojik yönleriyle değil, biçimsel arayışları, türler arası geçişkenliği ve tarihsel konumuyla birlikte ele alınıyor. Merkezin faaliyetlerinden süzülen bu kolektif emeğin sonucu olan kitap, yalnızca şiirsel okumalar değil, tiyatro, sinema, resim ve roman gibi türler üzerinden de Nâzım’ın yaratıcı dünyasını irdeleyen metinler içeriyor.
Kitap üç ana bölümden oluşuyor. İlk bölümde, Nâzım Hikmet’in özellikle son dönem şiirlerine odaklanılıyor. Sovyet tiyatrosunun etkisini şiirsel lirizme ve melankoliye bağlayan yazılar, şairin geç döneminde biçimsel dönüşümüne ışık tutuyor. Bu bölümde Veysel Öztürk’ün ve Erkan Irmak’ın yazıları, hem şairin poetikasındaki kırılmaları hem de otobiyografik unsurların estetik inşadaki rolünü tartışıyor.
İkinci bölümde ise Nâzım Hikmet’in yalnızca şair değil, çok yönlü bir sanatçı olarak incelendiği yazılar yer alıyor. Murat Gülsoy, Jokond ile Si-Ya-U üzerinden Nâzım’ın resim ve temsil estetiğiyle kurduğu ilişkiyi analiz ederken; Fakiye Özsoysal ve Esra Dicle onun tiyatro uyarlamalarındaki deneyselliğini ele alıyor. Oğuz Makal ise Nâzım Hikmet’in sinema alanındaki üretimlerini ve şiirine yansıyan sinematografik bakışı tartışmaya açıyor.
Kitabın üçüncü bölümü ise Nâzım Hikmet’in Türk şiirine olan etkisini merkezine alıyor. Bu bölümde, şairin 1965 sonrasında yeniden dolaşıma girmesiyle birlikte ortaya çıkan etkilenme biçimleri ve bu etkinin edebiyat tarihi içindeki kırılmalara nasıl eklemlendiği sorgulanıyor. Kenan Behzat Sharpe, Yalçın Armağan, Zeynep Uysal ve Murat Gülsoy gibi isimlerin yazıları, İkinci Yeni’den toplumcu şiire uzanan bir yelpazede Nâzım’ın ideolojik ve estetik mirasını tartışıyor. Özellikle 49 şairle yapılan sözlü tarih araştırmasına dayanan son makale, Nâzım Hikmet’in günümüz şiirindeki izlerini somut verilerle ortaya koyuyor.
Kitaba ismini veren ifade, Memleketimden İnsan Manzaraları’ndaki ikonik diyalogdan alınmış:
“— Şiir bunlardan mı ibaret yalnız, Doktor Bey?”
“— Şiir dünyadan ibaret.”
Bu diyalog, kitabın temel yaklaşımını da özetliyor: Şiir yalnızca bireysel duyguların değil, toplumsal ve tarihsel deneyimlerin de ifadesidir. Nâzım Hikmet’in hem evrensel hem yerel olanı bir arada ele alabilme yeteneği, bu derlemenin her satırında yeniden yorumlanıyor.
Şiir Dünyadan İbaret, Nâzım Hikmet’in edebiyatımızdaki yerini yeniden değerlendirmek isteyen okurlar, akademisyenler ve genç araştırmacılar için zengin bir kaynak niteliği taşıyor.